Dikkat Dağınıklığı Testleri – 2021 Gelişmeler

Dikkat dağınıklığı testleri nasıl uygulanır? Dikkat dağınıklığı testi nerede var? Dikkat testi nasıl uygulanır? Dikkat dağınıklığını ölçen test nedir? Dikkat testleri nerede yapılır? Bu ve benzeri soruların cevaplarını birlikte inceleyeceğiz.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) genellikle çocukluk döneminde belirtiler verir. Ancak bazıları için DEHB yetişkinlikte belirginleşir veya devam edebilir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde DEHB en büyük göstergesi, konsantre olma veya dikkat verme konusunda sorun yaşama eğilimidir. Odaklanma sorunu ek olarak, DEHB olan bireyler de hiperaktif olabilir. Bazı durumlarda dürtülerini kontrol etmekte sorun yaşayabilir. Bu semptomlar, düzensizlik, düşük benlik saygısı, bağımlılık, zayıf zaman yönetimi ve bir işi tutmakta güçlük gibi sorunları artırabilir.  Bu durum, öğrencinin hedeflerine ve en yüksek potansiyeline ulaşma motivasyonuna zarar verebilir.

Dikkat Dağınıklığı Testleri Nedir?

Kolayca yoldan çıkmış, düzensiz bir şekilde dağılmış ya da sıklıkla unutkan öğrenci için ders çalışmak zordur. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, DEHB, öğrencilerde %8-10 oranında gözlenen nöro-gelişimsel bir sorundur. Disiplin sorunu olan, sanki söz dinlemiyor gibi görünn, kıpır kıpır çocuğunuza bakıp bunun DEHB olabileceğini mi düşünüyorsunuz? Hemen sonuca varmadan önce, DEHB düzeyini ölçmek fayda sağlayacaktır. Kendi başlarına, dikkat eksikliği bozukluğu belirtileri anormal bir durum olmayabilir. Çoğu insan zaman zaman dağınık, odaklanmamış veya huzursuz hisseder. Kronik hiperaktivite veya dikkat dağınıklığı bile başka bir çok sorundan kaynaklanıyor olabilir.

Dikkat dağınıklığı testleri nasıl uygulanır?

Dikkat dağınıklığı testleri ile öğrencinin dikkat düzeyinin kendi yaşıtlarına göre ne durumda olduğu tespit edilir. Böylece annesine göre, babasına göre değil, yaşıtlarına göre dikkat dağınıklığı düzeyi ölçülür. Dikkat dağınıklığı belirtilerini uluslararası standartize edilmesini sağlayan ölçekler kullanılır. Semptomların kontrol listesi belirlenir. Geçmiş durum ve şimdiki problemlerle ilgili sorular cevaplanır. Semptomların nedeni bir çok farklı durum olabilir.

Çocuğunuzun gerçekten dikkati dağınık mı, yoksa disiplin sorunu mu var?

İşte bu sorunu yanıtı qEEG beyin dalga analizi ile objektif olarak belirlenmektedir. 2013 yılında FDA dikkat dağınıklığı testleri için beyin dalga analizini onayladı. Theta beyin dalgası ve Beta beyin dalgası oranları, öğrencide dikkat dağınıklığının beyindeki durumunu gösterir. Eğer Theta/Beta beyin dalgaları oranı yaş grubunun üzerinde ise, öğrencinin elinde olmayan, odaklanma sorunu belirtileri yaşamasına neden olan bir durum var demektir.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, hiperaktivite, dikkat dağınıklığı ve dürtüsellik paterni ile karakterize edilen bir öğrenme ve davranışsal bozukluktur. DEHB belirtileri, öğrencinin akademik ve sosyal aktivitelerini zorlaştırır. Öğrencinin gelişimini veya günlük işleyişini etkileme eğilimindedir. DEHB tipik olarak çocuklarda teşhis edilir. Ancak yetişkinlerde de giderek daha fazla teşhis edilmektedir. Yetişkin dikkat eksikliği testleri ile, geçmiş yıllardan beri devam eden odaklanma sorunu nedeni ortaya çıkartılabilir. Birisi, hiperaktif davranışları veya odaklanma yetersizliği nedeniyle okulda veya işte zorluk yaşadığında ortaya çıkabilir. Çocuklarda teşhis edilen DEHB, yetişkinlikte de devam etme eğilimindedir.

Dikkat Dağınıklığı Testleri Nedir?

Dikkat dağınıklığı testleri: odaklanma sorunu tespiti

Odaklanma sorunu belirtileri ve dürtüsellik sıkıntısı, öğrencilerin anne babaları içinortak bir endişedir. DEHB belirtileri gösteren çocuk ve ergenlerin düşük notlar alma, arkadaşlık mücadelesi verme, suç faaliyetlerinde bulunma ve okulu bırakma olasılıkları çok daha yüksektir. Hem kadın hem de erkek yetişkin DEHB olduğunda, arkadaşlıklarda, iş performansında ve romantik ilişkilerde zorluklar yaşanır. Duruma erken müdahale ve tespit, yaşanabilecek tüm sorunları erkenden çözme adımlarının atılmasını sağlar.

Odaklanma sorunu olan ve hareketsiz kalmakta zorlanan bir çocuğun davranışları, onun günlük yaşamını ve gelişimini etkiler. Bu durum genellikle uzun süreli olumsuz etkilere neden olur. Bu nedenle Brain Center İstanbul olarak, dikkat dağınıklığı testleri ile öğrencinin durum tespitini objektif ölçümlerini gerçekleştiriyoruz. Annesine göre ya da babasına göre değil, yaşıtlarına göre ne durumda olduğunu dikkat testleri ile ölçüyoruz.

Çocuğunuzun ihtiyacını anlamak, nasıl yardımcı olacağınızı bilmenin ilk adımıdır.

Dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu, sıklıkla çocuklukta ortaya çıkan ve yetişkinliğe kadar devam eden nöro-gelişimsel bir durumdur. DEHB’nin üç ana göstergesi dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliktir. DEHB olan bir çocuk genellikle dikkatini vermekte, odaklanmakta, talimatları takip etmekte, hareketsiz oturmakta veya sabırla beklemekte zorlanır. Pek çok çocuk bir dereceye kadar sabırsızlık veya dikkatsizlik sergileyebilir. Bu davranışların tamamını veya çoğunu sürekli olarak sergileyen bir çocukta DEHB testleri uygulanması faydalıdır. DEHB testleri, çoğu zaman çocukların organizasyon, sosyal ve zaman yönetimi becerilerini engelleyen odaklanma sorunu düzeyini tespit eder.

Dikkat dağınıklığı testleri öğrencinin dikkat düzeyini ölçer.

DEHB belirtileri ve nedenleri tek bir sebep değildir. Genetik faktörler ve yatkınlık, en çok görülen surumdur. Anne ve/veya babasında dikkat dağınıklığı olan öğrencinin dikkat dağınıklığı sorunu daha sık gözlenir. Dikkat dağınıklığı belirtileri şu durumlarda da gözlenir: kaygı bozukluğu, öğrenme güçlüğü, depresyon gibi nedenler de dikkat dağınıklığı benzeri sorunlara neden olabilir. İşte bu noktada dikkat dağınıklığı testleri için beyin dalga analizi durumu objektif olarak tespit eder. Öğrencinin gerçekten dikkat dağınıklığı sorunu mu var? Yoksa disiplin sorunu mu var? Ya da altta yer alan ve dikkati bozan başka bir durum mu var? Tüm bu soruların yanıtı dikkat dağınıklığı testleri ile belirlenir.

DEHB olan öğrencinin davranışları tün ortamlarda tutarlıdır. Yani yaşanan sorunlar her yerde benzer şekilde gözlenir. Eğer öğrenci okulda farklı, evde farklı davranıyor ise, dikkat dağınıklığı sorunu olmayabilir??

Ders ve ödevlere odaklanırken farklı, canı istediklerine farklı davranma nedeni, beyin işleyiş farklılığıdır.

Öğrencinin canının istediği bir eylemi gerçekleştirmesi orta beyin bölgesinin işidir. Yani saatlerce bilgisayar oynar, saatlerce tablet-telefon oynar. Tüm bu aktiviteleri canı istediği için yaptığından dolayı, orta beyin bölgesi devrededir. Oysa canı istemese bile, yapmakla sorumlu olduğu ödevlerine başlaması: Ön Beyin Bölgesi görevidir.

Dikkat dağınıklığı olan öğrencilerin, ön beyin bölgesindeki istemli dikkati yöneten bölge bozuk çalışmaktadır. Dikkat dağınıklığı testleri ile durum tespiti yapılır. Öğrencinin yaşıtlarına göre dikkati odaklama ve sürdürme konusunda ne durumda olduğu ölçülür.

Dikkat Dağınıklığı Belirtileri Nelerdir?

Dikkat dağınıklığı belirtileri nedir? DSM-V Kriterleri nedir?

Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite konusunda uluslararası standartta analiz sağlanması faydalıdır. Aksi takdirde bana göre, sana göre farklı analiz yapılır. Oysa DSM-V dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu kriterleri tüm dünyada standart olarak ölçülür ve analiz edilir.

DSM-V Dikkat Dağınıklığı Kriterleri:

• Herhangi bir göreve veya faaliyete dikkat çekmede zorluk yaşar.
• İnce detaylara dikkat etmekte güçlük çekmek ve dikkatsizce hatalar yapar.
• Talimatlara uymuyor veya işyerinde işleri, okul çalışmalarını veya sorumlulukları bitirme güçlü yaşar.
• Doğrudan kendisiyle konuşulurken dinlemiyor gibi görünüyor.
• Uzun bir süre boyunca odaklanma veya zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır veya hoşlanmaz.
• Bir görevi veya etkinliği düzenlemede sorun yaşıyorsanız.
• Faaliyetler ve görevler için gerekli olan şeyleri kaybetme eğilimindedir.
• Günlük aktivitelerde unutkan.
• Dikkati kolayca dağılır.

16 yaşına kadar olan çocuklarda dikkat eksikliğini gösteren bu semptomlardan 6 veya daha fazlasının varlığı, DEHB açısından riskli bir durumu düşündürür. Ergenlerde ve 17 yaş ve üstü yetişkinlerde bu semptomlardan 5 veya daha fazlasının varlığı varsa, DEHB belirtisi olarak kabul edilir. Gözlenen bu sorunların en az 6 aydan beri devam ediyor olması gereklidir. Çocuğunuzda bu dikkatsizlik belirtilerinden birkaçını yaşadığını fark ettiyseniz, dikkat dağınıklığı testi için bir randevu alınması önerilir.

DSM-V Hiperaktivite ve Dürtüsellik Kriterleri:

DEHB belirtileri olarak hiperaktivite ve dürtüsellik şunları içerebilir:

• Yerinde kalması beklendiğinde koltuklarını terk eder.
• Ellerde veya ayaklarda koltukta kıvrılma veya kıpır kıpır kıpır olur.
• Boş zaman aktivitelerine katılamama veya sessizce oyun oynayamaz.
• Uygunsuz olduğu durumlarda tırmanır veya koşar.
• “Bir motor tarafından sürülüyormuş” gibi görünen eylemlerle her zaman “hareket halinde” olur.
• Başkalarını rahatsız eder veya rahatsız eder veya konuşmalara girme eğilimi gösterir.
• Sorular tamamlanmadan veya sıra gelmeden cevapları bulanıklaştırır.
• Aşırı konuşur.
• Sırasını beklemekte güçlük çeker.

16 yaşına kadar çocuklarda hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinde 6 veya daha fazlasının varlığı, DEHB belirtisi olarak yorumlanır. Ergenlerde ve 17 yaş ve üzeri yetişkinlerde ise 5 veya daha fazla belirti varsa, dürtüsellik ve hiperaktivite belirtisi ile DEHB belirtisi olarak yorumlanır. Bu semptomlar en az altı ay boyunca görülüyor olmalıdır.  Öğrencinin işleyişini bozucu ve uygunsuz olduğu ölçüde şiddetli olur.

Dikkat Dağınıklığı Testleri Nedir?

Dikkat Dağınıklığı Testleri

qEEG beyin dalgaları ölçümü, dikkat dağınıklığı açısından objektif ölçüm sağlamaktadır. Theta beyin dalgalarının, beta beyin dalgalarına oranı, DEHB olan çocuk ve ergenlerde daha yüksek olma eğilimindedir. Beyin dalga analizi ile qEEG ölçümü, 6 ila 17 yaş arası çocuklarda genel analiz ve değerlendirmelerin bir parçası olarak kullanılır.

Dikkat Dağınıklığı Testleri: Sürekli Performans Test – Continue Performance Test

Birinin dikkatini verme yeteneğini test etmek, göründüğünden daha karmaşıktır. Dikkat yönetimi, dört ana bileşenden oluşur:

1. Seçici Dikkat: dikkat dağıtıcı şeyleri görmezden gelerek uyaranlara katılma yeteneğidir.
2. Sürekli Dikkat: Dikkati uzun bir süre boyunca sürdürme yeteneğidir.
3. Bölünmüş Dikkat: aynı anda birden fazla göreve katılma yeteneğidir.
4. Değişen Dikkat: odağı kaybetmeden dikkati bir görevden diğerine kaydırma yeteneğidir.

Sürekli Performans Testi CPT, bilgisayar tabanlı görevdir. Hedef Odaklı Testler olarak adlandırılır. Bu test, zaman içinde sürekli dikkat dahil olmak üzere dikkati değerlendirmek için kullanılır. CPT dikkat dağınıklığı testi, öğrencinin genel durumu ile değerlendirilir. Üstelik aylar içindeki değişimleri takip edip, gelişimi değerlendirmek için faydalı bilgiler sağlar.

Evladınızda dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorunu olduğunu düşünüyorsanız, iletişim hattımızdan bilgi alabilirsiniz.

Sağlıklı günler dileriz.

Dr. Bora Küçükyazıcı
Tıp Doktoru & Klinik Psikoloji PhD

Brain Center İstanbul Kişisel Gelişim Merkezi