Dikkat Eksikliği Testi ile 3 adımda odaklanma sorunu çöz

Dikkat Eksikliği Bozukluğu ile Disiplin Sorunu Farkları

Dikkat eksikliği bozukluğu ile yaramazlık ve disiplin sorunları birbirine karışabilir. Öğrencinin sorunu konsantrasyon problemi mi, yoksa yaramazlık mı? Dikkati ölçen dehb testi nasıl uygulanıyor? Brain Center İstanbul Kişisel Gelişim Merkezi’nden Dr. Bora Küçükyazıcı ile öğrencilerde dikkat sorunları ve konsantrasyon problemlerini konuştuk:

Dikkat Eksikliği bir çeşit yaramazlık mı, yoksa beyinde farklı bir çalışma mı var?

Dikkat yönetiminde sıkıntılar bir problem olarak karşımıza genellikle çocuğun okula başladığı dönemde çıkar. Şiddetli durumlarda ilkokul öncesi dönemde başvuru olsa da, çocuğun kurallı bir ortama girmesiyle sorunlar belirginleşir. Dikkat dağınıklığı, öğrencinin zekâsı ile ilgili olan bir sorun değildir; beynin çalışma sistemin- de farklılık vardır.

Öğrencide dikkat eksikliği neden olur?

Çocuklarda dört yaş civarında dikkat sorunlarına bağlı belirtileri gözlenmeye başlar. Dikkat yönetimi sıkıntılarına bağlı belirtiler özellikle çocuk akademik yaşamına başladığında, ilkokul yıllarında daha belirgin düzeyde gözlenir. Sınıf öğretmenleri, sınıftaki birçok çocuk arasında birkaç tanesinin diğer öğrencilerden daha farklı dikkat düzeyinde olduklarını kolaylıkla gözlemlenebilir. Öğrencilerde dikkat eksikliğinin belirtileri yakından takip edilmelidir.

Sınıf öğretmenlerinin bu geri bildirimi aileler için önemli bir parametre olmalıdır. Gerek ailenin kendisi, gerek öğretmenlerin bildirimleri çocukta dikkat eksikliği bozukluğu olabileceği yönünde olabilir. Aileler vakit kaybetmeden çocuklarında dikkat sorunu olup olmadığı konusunda gerekli muayene ve testler yapılmalıdır. ( Kaynak 📚 Cambridge University Press 2018 )

📲 Dikkat Eksikliği Testi Nedir? 🥇

DEHB öğrencide beyin yapısındaki farklılıklar 

Odağı değiştirmek, okumak veya yazmak gibi şeyleri yapmak için beyin yapılarının birlikte çalışması gerekir. Beynin farklı bölümleri nöron ağları (beyin hücreleri) ile birbirine bağlanır.

Dikkat eksikliği olan öğrencide beyin ağları vites değiştirirken sorun yaşıyor.

DEHB olan çocuklarda bazı sinir ağlarının gelişmesi daha uzun sürer veya daha az verimli olabilir. Bir örnek “varsayılan mod ağıdır”. Beynin dinlenmesinde kilit rol oynar. DEHB’li çocuklarda, bir şeye odaklanmaları gerektiğinde beynin varsayılan mod ağındaki etkinliği “kapatması” daha uzun sürer.

DEHB, fronto-parietal ağ gibi diğer yolları da etkiler. Karar vermede ve yeni görevleri öğrenmede önemli bir rol oynar. (Bu yüzden buna genellikle “yürütücü kontrol devresi” denir.) Bu ve diğer sinir ağlarındaki farklılıklar, zihinde gezinme ve dürtü kontrolü ile ilgili sorunlar gibi DEHB semptomlarını açıklamaya yardımcı olabilir.
Beyin kimyasalları mesajı iletmek için mücadele edebilir.

Odaklanma sorunu yaşayan beyin nasıl çalışır?

Okul çağındaki ve ergenlik çağındaki gençlerde, daha küçük genel serebral hacimler dahil, yaygın yapısal beyin anormallikleri ile ilişkilendirilmiştir. Beyin ağları, bilgiyi nörondan nörona ileten beyin hücrelerinden oluşur. Bunu yapmak için, bir nöronun kuyruk ucu, nörotransmiterler adı verilen küçük miktarlarda kimyasalları serbest bırakır. Bu kimyasallar, bir sonraki nöronun ucuna ulaşmak için sinaps adı verilen küçük bir boşluktan geçmek zorundadır. ( Kaynak 📚 Friedman ve Rapoport 2015 )

Beyindeki etkisi ile dikkat eksikliği şu şekilde nöronlar arası iletiyi etkileyebilir:

• Gönderen nöron, yeterli nörotransmitter salmayabilir.
• Alıcı nöron, nörotransmiterleri “yakalamakta” sorun yaşayabilir.
• Nörotransmiterler, alıcı nöronla iyi bir bağlantı kurulmadan önce gönderen nöron tarafından çok hızlı emilebilir.

Hemen Uygulayın: Dikkat Eksikliği Testi Nasıl Yapılır?

Dikkat yönetiminde sorunlar, dört yaş çocuklardan itibaren biyo-psiko-sosyal muayene ile okul ve ebeveynlerden alınan bilgiler ışığında yapılır. Uygulanan farklı bir çok dikkat testi, tanı konusunda ve bozukluğun düzeyi konusunda muayene klinik bulgularına destek sağlar. DEHB’li çocuklarda yapısal beyin anomalilerini inceleyen çalışmaların çoğu, okul çağındaki örnekleri incelemiştir. Erken dikkat kontrolü için önemli olan bölgelerdeki erken anormal gelişme daha sonra bu ağlardaki kilit yapıların gelişimini etkileyebilir. ( Kaynak 📚 McGill University, Montreal, Canada -Limperopoulos  2010 )

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sorunu olan öğrenci, sahip olduğu potansiyeli yansıtamaz!

Sahip olduğu bilgi potansiyelini okulda, sınıfta, sınavlarda yansıtamayan öğrenci, sosyal gelişimi ve özgüven duygusu adına yıpratıcı duygulara sahiptir. Odaklanma sorununa ikincil olarak depresyon ve/veya sosyal fobi gelişebilir.

Tüm anne ve babalar olarak, biricik evlatlarımızı sınırsızca kucaklamalıyız. Evladımızın sahip olduğu potansiyel ister kocaman olsun ya da olmasın, ebeveyn için bir sorun değildir, olmamalıdır. Lakin, eğer ki öğrencinin sahip olduğu bilgi potansiyelini yansıtması ve kullanması konusunda bir sıkıntı var ise, anne baba öncelikle bu sorunu fark edip, düzelme ve gelişme sağlanması için devreye girmesi gerekir.

Continue Performance Test – Karmaşık uyaran dikkat eksikliği testi nedir?

Araştırmalar, beyin gelişimi ve dikkat eksikliği hakkında giderek daha fazla şey ortaya koymaktadır. Özellikle beyin yapısındaki farklılıklar, dikkat eksikliği olan öğrencilerin, gerçekten ilgilenmedikleri sürece bir görev üzerinde çalışmasını zorlaştırdığını tespit etmiştir. Öğrencinin beynindeki farklı çalışma nedeniyle dikkat eksikliği varsa, yaşadığı odaklanma sorunu, tembel olmak ya da akıllı olmamak meselesi değildir.

Araştırmalar, DEHB olan çocuklarda beynin bazı bölümlerinin biraz daha küçük olma eğiliminde olduğunu ve/veya olgunlaşmasının daha uzun sürdüğünü göstermektedir.

Bu, DEHB’li çocukların yaşıtlarına göre daha az zeki olduğu anlamına gelmez. Bu, beyinlerinin bölümlerinin gelişmesinin daha uzun sürdüğü anlamına gelir. Bu gecikmeler, beynin kendi kendini yönetme sisteminin bölümlerinde meydana gelir. Bu, duygusal kontrolde kilit rol oynayan yapıları ve çalışma belleği adı verilen bir beceriyi içerir. Bu nedenle dikkat eksikliği bozukluğu olan çocuklar, yaşıtlarına göre duygusal olgunluk açısından 2-3 yaş geriden gelirler.

Ergen dikkat testi nedir?

Genç erişkinlik döneminde, bu beyin yapıları, DEHB’si olmayan yetişkinlerdekilere benzer boyutta olma eğilimindedir. Bu, DEHB’nin gençlik yıllarından sonra ortadan kalktığı anlamına gelmez. DEHB belirtileri çocuklar büyüdükçe değişebilir, lakin %20 oranında yetişkin dikkat eksikliği olarak devam etme eğilimindedir.

Öğrencinin kendi yaş grubuna göre dikkat ve dürtü yönetiminde kaç hata puanında olduğunu ortaya çıkartan dikkat testi CPT (Continue Performance Test), öğrencinin yaş grubuna göre kaç dikkat hata puanında olduğunu matematiksel olarak ölçmektedir. Hem tanı hem de tedavi takibinde dikkat testi CPT skoru çok değerlidir. Örneğin ilk tanı sırasında 12 dikkat hata puanı, 8 dürtüsellik hata test skoru olan öğrenci için uygulanan ve seçilen tedavinin hangi düzeyde fayda sağladığı bu test tekrarlanarak tespit edilmektedir.

öğrencide dikkat eksikliği belirtileri incele

Yürütücü işlev ve çalışan bellek ile ilgili DEHB olan çocuklarda yaşanan sorunlar

Eğer öğrencide dikkat eksikliği bozukluğu varsa, duygularını yönetmekte zorlanırlar. Oluşturdukları yanıtlar farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bazıları kızgın veya stresli olduklarında duygularını frenlemekte zorlanırlar. Diğerleri, sıkıldıklarında bir şeyler yapmak için harekete geçmek için mücadele eder. DEHB olan öğrenciler, bir dizi zihinsel beceri konusunda zorlanırlar: yürütücü işlevler ve çalışan bellek.

Yürütücü işlev becerileri, olayları perspektif içinde tutmamıza ve durumlara ve duygulara nasıl tepki verdiğimizi yönetmemize yardımcı olur. Esnek düşünme ve dürtü kontrolünü içerirler. 

Çalışan bellek becerisi ise DEHB olan kişilerin mücadele ettiği başka bir yönetici işlev becerisidir. Diğer duygularını akıllarında tutamayacak kadar o anda nasıl hissettiklerine odaklanmış olabilirler. Örneğin, gerçekten kimseyi üzmek istemeseler de kızgın hissedebilir ve sert bir şey söyleyebilirler.

Yürütücü işlev becerileri zamanla gelişir. DEHB’li çocuklar yaşlandıkça duyguları yönetmede daha iyi olabilirler. Ancak zorluklar genellikle yetişkinlikte de devam eder. Çocuklar duygularıyla mücadele ettiğinde, onlara ulaşmanın veya olumsuz davranışları durdurmanın bir yolu yokmuş gibi görünebilir. Ancak çocukların duygularını kontrol etmelerine ve yönetmelerine yardımcı olmanın yolları vardır. Çocuklar sakinleştikten sonra, duyguyla başa çıkmanın daha iyi bir yolunu bulmalarına yardımcı olmayı teklif edebilirsiniz. Öğrencilerde en sık hiperaktivite bozukluğu belirtilerini inceleyiniz.

Odaklanma sorunu hangi düzeyde: dikkat testi ile analiz

DEHB beyinleri, norepinefrin adı verilen düşük seviyelerde bir nörotransmittere sahiptir. Norepinefrin dopamin ile kol kola bağlantılıdır. Dopamin, beynin ödül ve zevk merkezini kontrol etmeye yardımcı olan hormon etkisi gösteren nörotransmitter maddedir. Dikkat eksikliği bozukluğu olan kişilerin beyni, beynin dört fonksiyonel bölgesinde aktiviteyi bozmuştur.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrencinin sahip olduğu potansiyeli kullanmasını engeller.

1. Pre-frontal Korteks

Bu bölge üst düzey işlevleri kontrol eder: Dikkati Odaklama – Yürütücü işlevler – Organizasyon

2. Limbik Sistem

Bu bölge beynin daha derinlerinde bulunur. Duygularımızı ve dikkatimizi düzenler.

3. Bazal Ganglia

Buradaki bir eksiklik beyinler arası iletişimin ve bilginin “kısa devreye” girmesine neden olabilir. Bu, dikkatsizlik veya dürtüsellik ile sonuçlanır.

4. Retiküler Aktivasyon Sistemi

Bu, beyne giren ve çıkan birçok yol arasındaki ana aktarma sistemidir. Buradaki bir eksiklik dikkatsizliğe, dürtüselliğe veya hiperaktiviteye neden olabilir.

🧮  dikkat eksikliği testi randevusu 🎯 

Öğrencide odaklanma sorunu çözmek için ne yapmalı?

Çocuğunuz dikkat yönetimi konusunda sorun yaşıyorsa, gecikmeden uzman analiz ve testler için destek almanızı öneririz. Gerçekten beyindeki dikkat bölgesi bozuk çalışıyor olabilir? Belki de sadece disiplin sorunu vardır ve sorumluluk kazanması yeterli olacaktır.

Çocuklarda odaklanma sorununa neden olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çözümü sağlandığında, aile içi kavga ve sorunlar azalır. Çocuklarımızın sahip oldukları yaşam potansiyelini eksiksiz, tam ve kolaylıkla yansıtmaları konusunda size yardımcı olmak için buradayız. Bizimle hemen iletişime geçerek, stres faktörlerini nasıl ortadan kaldıracağınız ve hayatı nasıl kolaylaştıracağınızı planlamaya başlayın.

🏥 Brain Center ® İstanbul
🍀 Kişisel Gelişim Merkezi
Ritim İstanbul AVM, Maltepe – İstanbul 🌍

Dikkat Eksikliği Testi Randevusu 📞 0216 688 77 78  

Kaynaklar ve İleri İnceleme: DEHB ve Hiperaktivite Bozukluğu

• P Öner, Ö Öner, A Aysev – Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 2003 – https://www.ttb.org.tr/sted/sted0303/dikkat.pdf
• B Doğangün, M Yavuz – Türk Pediatri Arşivi, 2011 – dergipark.org.tr, https://dergipark.org.tr/en/pub/tpedar/article/159172
• GM Akgün, AE Tufan, N Yurteri- Psikiyatride Güncel …, 2011 – psycnet.apa.org https://psycnet.apa.org/record/2011-16918-002
• M Weiss, L Hechtman, G Weiss – … of the American Academy of Child …, 2000 – psycnet.apa.org https://psycnet.apa.org/record/2000-00417-022