önyargılı ne demek? 2022 detaylar
Önyargılı ne demek? Önyargı nedir? İnsan neden önyargılı davranır? Önyargılı olmanın avantajları var mıdır? Önyargı duygusu nasıl yönetilmelidir? Önyargı ne demek? Önyargılardan kurtulmak nasıl sağlanır? Tüm bu soruların yanıtlarını birlikte inceleyelim.
Önyargı bir tutumdur, bir eylem değil. Kelimenin tam anlamıyla ön yargıda bulunmak-yeterli kanıt olmadan veya aksine kanıtlara rağmen bir yargıda bulunmak anlamına gelir. Ancak diğer tutumların çoğu gibi, önyargı da insanların eylemlerini etkileme eğilimindedir. İnsanlar önyargıların üstesinden gelmeye çalışırken, genellikle hem eylemlerini hem de tutumlarını değiştirmeye çalışırlar.
Önyargı, yetersiz bilgiye ve genellikle klişelere dayanır. Örneğin, bir kız çocuğuyla ilk kez tanışan kişi, prensesleri veya pembe rengini sevdiğini varsayabilir. Önyargı bilinçli veya bilinçdışı gerçekleşebilir. Yani kişi aslında önyargılı ne demek, kendisi önyargılı bir birey mi, bundan haberi bile olmayabilir. Kişinin başkalarına önyargılı davrandığını fark etmesi üst bilinç ile farkına varabileceği bir durumdur. Farkındalığının farkında olmayan kişi, yani düşündüğünü düşünen kişi kendi duygu ve davranışlarını bilir, tanır ve sorgular. Mindfulness eğitimi, yani bilinçli farkındalık eğitimi bireylerin benlik düzeylerinde gelişme sağlayarak, bakış açılarını geliştirmelerine yardımcı olur.
Önyargılı Ne Demek? Önyargı Duygusunu Tanıyalım!
İçindekiler
Önyargı, bir grubun üyelerine karşı temelsiz ve genellikle olumsuz bir önyargı veya tutumdur. Önyargılı ne demek? İnsanların başkalarıyla etkileşimde bulundukları sırada, kendisinden farklı olan, farklı görünen, farklı düşünenlerle farkında olmadan empati kurmayı reddetmesidir. Kendi önyargılı tutumlarını tanıyabilen insanlar, bu tutumlarla daha iyi mücadele edebilirler. Ancak, kişinin kendi önyargısıyla yüzleşmesi zor olabilir.
Önyargı ve klişeleri azaltmanın bir başka yararlı yöntemi de , belirli bir gruba ait olmaktan çok bireyin bireyselliğini ve “benzersizliğini” vurgulamayı ifade eden kategorizleştirme olabilir. Küresel hareketlilik ve çeşitlilik ile karakterize edilen ve giderek daha fazla bağlantılı hale gelen bir dünyada, daha yüksek düzeyde temasın, önyargı ve ayrımcılığın önemli ölçüde azalmasıyla ilişkilendirilmesi beklenebilir. Önyargı ve ayrımcılığı azaltmanın bir başka yolu, insanların sosyal grupları kategorize etme şeklini değiştirmektir. İnsanlar kendi gruplarının ve başka bir grubun üyelerini aynı kapsayıcı gruba ait olarak algıladıklarında, yani ortak bir grup içi kimliğe sahip olduklarında, gruplar arası önyargının azaldığına dair kanıtlar vardır.
Herkes önyargılı olabilir ve herhangi bir önyargı zararlı olabilir. Göreceli güce/yetkiye sahip insanlar ayrımcı şekillerde davranabilir.
Önyargıyı azaltmaya yönelik stratejiler, geleneksel, kasıtlı önyargı biçimlerine veya daha incelikli ve belki de daha az bilinçli çağdaş biçimlere yönelik olabilir. Geleneksel önyargı biçimi, doğrudan eğitim ve tutum değiştirme teknikleri ile azaltılabilirken, çağdaş biçimler, bireye yönelik veya gruplar arası teması içeren alternatif stratejiler gerektirebilir. Bireysel odaklı teknikler, çağdaş önyargılara sahip insanları kendi imajları, değerleri ve davranışları arasındaki tutarsızlıkları keşfetmeye yönlendirmeyi içerebilir.
Suçlayıcı olmak: önyargılı ne demek?
Önyargılı ne demek? Önyargılı olmak, diğer insanları görmek için baktığımızda taktığımız gözlük camlarımız gibidir. Gözlük camları çok çeşitli olabilir: şeffaf, koyu renk, açık renk, sarı, siyah vb. Önyargı nedir? Birey eğer kendisinin sahip olduğu deneyim ve düşünce tarzına göre farklı olan bilgileri, dinlemeden, araştırmadan, direkt olarak red edip, görmezden geliyorsa, önyargılı davranıyor demektir. Önyargılı olmak, diğer insanlar hakkında yanlış veya eksik sonuçlara yol açtığında, ilişkilere zarar verebilir. İnsanların davranışı ve önyargılı ne demek?
Toplumsal kabul için doğru davranışın ne olduğuna dair sosyal normlar ve beklentiler, insanların önyargılarını ve bunu neden yaptıklarını şekillendirir. İnsan, önemli sosyal kuralları ihlal etmeme eğilimindedir. İnsan, yaşadığı toplumun beklentilerine göre hareket etme eğilimindedir. Bu nedenle toplumsal bilinç düzeyinde farklılıklara karşı tolerans düzeyi, bireysel özgürlükler ile doğru orantılıdır.
Önyargı ve ayrımcılığa maruz kalmak, kötü ruh sağlığı için önemli bir risk faktörüdür.
Başta ve en önemlisi çocuklarda ön yargıların ve kalıp yargıların azaltılması açısından anne babaların, öğretmenlerin, eğitimcilerin ve çocukların yakın çevresinde bulunan diğer kişilerin kendi önyargılarıyla yüzleşmeleri gereklidir. Bunlar çocuklara zararlıdır. Zira, olumsuz duygular, düşmanca duygular yaratırlar. tutumlar, çocuklar arasında kınamayı arttırır. Diğer grupların üyelerinden korku ve kaçınmaya yol açar ve ayrımcılığa uğrayan çocuklarda bir aşağılık duygusu ve sosyal reddedilme yaratır. İnsanlar önyargılı ne demek?
Kadınların çok “duygusal” olduğuna dair bir önyargı, acıyı zayıf bir şekilde idare ettiklerine dair inancı besler. Buna bağlı olarak, yoğun üzüntü çeken bir kadının, aslında eşine katlanmayı beceremeyen birisi olduğuna dair düşünce bile gelişebilir. Başkaları hakkında önyargıları olan insanlar, sistematik baskıda rol oynayan istismar ve ayrımcılığa maruz kalabilirler. Başkaları hakkındaki önyargıları, dinleme, kendilerine benzemeyen kişilerle ilişki kurma ve başkalarından öğrenme yeteneklerini de zayıflatabilir. Önyargıların kurbanı olan insanlar çok acı çekebilir. Önyargı, insanları cinsel istismar ve eşit olmayan ücret gibi ayrımcılığın biçimlerine karşı daha savunmasız hale getirir. Ayrıca fiziksel ve zihinsel sağlığı da bozabilir.
Bernard Show Önyargı Sözü
Doğru Yaklaşım: Önyargı olmak nasıl yönetilmelidir?
Ortak hedefler için gerçekleştirilen ortak projelere, toplumun tüm kesimlerinin katıldığı eşitlikçi programlar, önyargıları yıkmak için çok değerlidir. Mahalledeki araziyi ağaçlandırma projesi için, herkesin katılacağı ve birlikte çalışıp, ter döküp, fidan ekildiğini düşünelim. Suçlayıcı ve önyargılı ne demek? Etkinlik sonrası ailelerin hep birlikte aynı sofrada, ekmeği bölüşerek yedikleri bir kutlama yemeği, bireylerin birbirleri hakkındaki önyargılarını tuz buz edecektir. İnsanları toplumun diğer üyelerine karşı empati yeteneği ile yaklaşmaları konusunda yönlendirmek, değerli bir yöntemdir.
Daha az bireysel özgürlük, daha az tolerans ve yüksek önyargı ile toplumları bekleyen riskler şunlardır:
- Savaşlar
- Tacizler
- Cinayetler
- Toplumsal ayrışmalar
- Ayrımcılıklar
- Duygusal sığlık
- Vicdan körelmesi, acımasızlık
İnsanlar önyargılarını öncelikle tanımalıdır. Bu öyle kolay, basit bir durum da ne yazık ki değildir! Birey için yıllardan beri klişelerle kalıplaşan kendi düşünce ve davranışlarını sorgulamayı düşünmesi bile çok çok büyük bir adımdır. Nasıl da zordur şu basit iç hesaplaşma sorularını kişinin kendisine yöneltmesi:
- Acaba şu açıdan bakarsam ne olur?
- Bu şekilde düşünürsem nasıl algılanır?
- Acaba neden bu şekilde?
- Olayın başka bir yönü de olabilir mi?
- Farklı olarak ne yapılabilir?
- Neden bu şekilde davranıyorum?
- Şu şekilde düşünmek acaba mümkün mü?
Bu ve benzeri sorular kişiyi kendi tekamülü üzerine düşünmeye, zaman ayırmaya yönlendirir. Lakin belirttiğim gibi, bu bilinç evresine kişinin ulaşabilmesi için öncelikle farkındalığının farkına varması gereklidir. Bilinçli farkındalık denen kavram tam olarak budur.
Önleme yöntemleri ve önyargılı ne demek
Metacognito, yani Metabiliş, “düşündüğünü düşünmek” anlamına gelir. Meta kök sözcüğü “ötesinde” anlamına gelir, cognito kelimesi ise “üst biliş” anlamındadır. Bilişsel süreçlerimizi gözleme ve yansıtma yeteneğimizi geliştirmek için, teknikler öğrenmeli, geliştirmeli ve yaşamımıza uygulamalıyız. Toplum önyargılı ne demek? Önyargılarla dolu bir dünyada yaşamanın benliğimiz üzerindeki etkileriyle başa çıkmak için stratejileri ancak bu şekilde geliştirebiliriz. Önyargılı kişiler, gelişime ve farklılığa karşı kapalıdır. Yenilikler ve farklılıklar, bireylerin daha da özgürleşmesini sağlar.
Kendisiyle ve yaşadığı toplumla barışık bireyler olma yolunda adım atabilmemiz dileğimle. Terapi, insanları önyargıların üstesinden gelme konusunda destekleyebilir. Bir terapist, danışanın önyargının hayatını nasıl etkilediğini anlamasına, önyargıyı yönetmek için başa çıkma becerilerini geliştirmesine ve gerektiğinde önyargıyla yüzleşmesine yardımcı olabilir. Terapi ayrıca insanların kendi önyargılarını aşmalarına yardımcı olabilir, böylece daha derin ve daha çeşitli bağlantıları besleyebilirler.
Dr. Bora Küçükyazıcı
Tıp Doktoru & Klinik Psikoloji PhD
önyargılı ne demek
