5 Adımda HERKES için psikolojik ilk yardım
İçindekiler
Afetlerde psikolojik ilk yardım desteği, arama kurtarma ekiplerinin de işini kolaylaştırır. Bir afet anında ilk müdahale ekipleri birincil görev ve sorumlulukları ile meşgul olurlar. İşte bu noktada devreye girecek olan psikolojik ilk yardım çözümleri, acil müdahale ekiplerinin de daha sağlıklı şekilde işlerini yapmalarına imkân sağlayacaktır. Öncelikle ihtiyaç halinde herkesin uygulayacağı 5 adımda psikolojik ilk yardım bilgilerini gözden geçireceğiz. İngilizce detaylı analiz için What is EMDR Therapy inceleyebilirsiniz.
Psikolojik İlk Yardım (PİY) afet ve terör olaylarının hemen ardından çocuklara, ergenlere, yetişkinlere ve ailelere yardım etmek için kanıtlara dayalı modüler bir yaklaşımdır. Psikolojik ilk yardım yönergeleri, akut stres ve travmanın etkilerini hafifletmek ve krizde olanların zorluklarla etkili bir şekilde başa çıkmasına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Öncelikle şunu tanımlamak değerlidir: psikolojik ilk yardım yöntemleri bir tanı veya tedavi yöntemleri değildir.
Afetzedelerde gözlenebilecek bazı yaygın stres reaksiyonları olarak şunlar gözlenebilir:
- Bilinç bulanıklığı
- Korku
- Umutsuzluk ve çaresizlik duyguları
- Uyku sorunları
- Endişe
- Kızgınlık
- Saldırganlık
- Sarsılmış inanç
- Kendine veya başkalarına olan güven kaybı.
Fiziksel ilk yardım, bedensel bir yaralanmadan kaynaklanan fiziksel rahatsızlığı azaltmak için kullanılır. Psikolojik ilk yardım ise yüksek strese maruz kalan kişilerin yaşadığı acı verici duygu ve tepkileri azaltmak için kullanılan bir stratejidir. Detaylı İnceleme: kişisel gelişim sözleri
Uygulanacak psikolojik ilk yardım temel adımları
Psikolojik ilk yardım ile amaç: akut stresin önce dengelenmesi ve sonra azaltılmasıdır! John Hopkins Üniversitesi önerdiği Psikolojik İlk Yardım için uygulanacak 5 adım ve detayları şu şekildedir:
1- Tespit et, analiz yap!
Kim akut stres halinde, etrafı inceleyerek analiz yapmalıyız. Hızlı ve etkin şekilde triyaj yapılmalıdır: Psikolojik/davranışsal kriz reaksiyonlarına öncelik verilerek, zamanın etkin kullanımı sağlanmalıdır.
2- Önceliklendir!
Psikolojik ilk yardım önceliğini kime vereceğimizi belirlemeliyiz. Çok basit şekilde “Nasılsın?” diye sorulduğunda, verilen yanıta bakmayınız! Kişi o sırada akut kriz anında “İyiyim!” yanıtı vermiş olabilir. Temas ettiğiniz kişi belki de kendisini sorgulanıyor hissedebilir? Bu nedenle iyi olduğunu anlamak için detaylı bilgiler sormayı unutmamalıyız.
3- Müdahele et!
Akut stresi kontrol altına almak için ne yapabilirsin? Afet bölgesinde enkaz altındaki kişilere ulaşmaya çalışan görevliler ve onların yakınları arasında sakinleştirici etki sağlanmalıdır. Kurtarma faaliyetlerini durduran veya aksatan stresli anlarda doğru müdahale hayati değer taşımaktadır.
4- Bilgi aktaranı dinle, onunla uyum ilişkisi kur: Onu DİNLE!
Empati kurulan, yansıtıcı dinleme uygulanmalıdır. Herkesin anlatmak, paylaşmak istediği farklı bir hikâyesi vardır! Bu nedenle herkese gerekli özen ayrı ayrı sunulmalıdır; geçiştirmeden, sakince uyum gösterilerek dinlenmelidir. Dinlediğinizde insanlar neye ihtiyaç duyduklarını size söyleyeceklerdir. Bizim onlara nasıl yardımcı olabileceğimiz konusunda bize rehberlik ederler. Şu 5 bilgilendirme mesajını dinlediğiniz kişilere aktarabilirsiniz:
- Sana yardımcı olmak istiyorum!
- Senin için buradayım!
- Seni anlıyorum!
- Sana yardımcı olabilmem için kim olduğunu ve ne olduğunu öğrenmeliyim.
- Seni dinliyorum!
Herkes için tek ortak çözüm yoktur, bu unutulmamalı, atlanmamalıdır! Elimizden gelen, ulaşabildiğimiz herkesi sakince dinlemeliyiz. Bizim sakinliğimiz, onlara pozitif yansıyacaktır.
Özet Açıklama Yap: Afetzededen dinlediklerinizi kendi kelimeleriniz ile ona söyleyin! Onu dinlediğinizi, doğru anladığınızı aktarmış olursunuz. Söylediklerini duydum! Seni önemsiyorum!
5- Değerlendir!
Afetzede ile bağ kurduk, onu dinledik, ihtiyaçlarını öğrendik. Aciliyet durumlarına göre değerlendirip, gerekiyorsa sağlık ekiplerini bilgilendirmeliyiz.
Psikolojik ilk yardım herkes tarafından uygulanabilecek yöntemdir. Afet ortamında yaşanan akut sıkıntıları ve işlevsel sorunları uygun şekilde azaltmayı sağlar. Esnek olunarak, her eylem için harcanan süreyi hayatta kalanların özel ihtiyaç ve stres durumlarına göre ayarlanmalıdır.
Afetzedelerin güçlü yönleri desteklenerek, yaşam ve afet ile baş etme becerilerini teşvik edilerek, güçlü hissetmeleri sağlanmalıdır. Ayrıca, uzman destek ağlarına bağlantılar ve profesyonel hizmetlere yönlendirmeler sağlanır. Psikolojik İlk Yardım, deprem gibi doğal afet anlarında stres seviyemizi azaltmak için her birimizin kullanabileceği bir araçtır. Yukarıdaki 5 adımı kullanarak toplumdaki dayanıklılığı artırabiliriz.
Deprem Bölgesinde Organ Mafyasına Dikkat
Kahramanmaraş depreminde kaybettiğimiz tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Afet bölgesindeki tüm kurtarma ekiplerinin emeğine, bilgisine sağlık.
Türk Milleti Güçlüdür! Birlikte binlerce yıldır her türlü zorluğu aştık, aşmaya devam ediyoruz!
Dr. Bora Küçükyazıcı
Tıp Doktoru & Klinik Psikoloji PhD
Kaynak: https://www.jhsph.edu/research/centers-and-institutes/johns-hopkins-center-for-public-health-preparedness/training/PFA.html
